توهم

یک اختلال روان‌پریشی‌ می باشد و در واقع نداشتن تصوری صحیح از چیزی و هم چنین شنیدن صداهای غیر واقعی یا دیدن تصاویر غیر منطقی و واقعی که البته افراد مبتلا به توهم حتی خود را در حال تجربه‌ی یک اتفاق هم درک می‌کنند. اما واقعیت این است که هیچ‌کدام از اتفاقات روی نداده است و تمام این‌ها حاصل تخیلات فرد است. این مطلب جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد، در صورت مشکل به دکتر روانشناس و دکتر روانپزشک مراجعه کنید.

انواع توهم چیست؟

1- توهم ذهنی

توهمات ذهنی تصورات نادرستی که فرد از اطرافیان و محیط پیرامون دارد. –توهمات اروتومانیک: در این توهمات فرد خیال می‌کند کسی عاشق اوست و معمولا هم یک فرد مشهور منظور توهمات فرد است. -توهمات حسادت: احساس  به وجود رقیب یا خیانت در رفتار همسر یا همکار می‌کند. -توهمات آسیب:  در واقع متصور می‌گردد که کسی قصد جان و یا آسیب به وی را متصور می‌شود.

2- توهم شنیداری

توهم شنیداری در کودکان معمولا با شنیدن صداهای غیر واقعی در سنین 3-6 سال رخ می‌دهد. توهمات اسکیزوفرنی جوانی است که چند سال زودتر بروز کرده است و نباید آن را با شیطنت یا خیال پردازی اشتباه گرفت.

4- توهم بینایی

فرد مبتلا به توهم بینایی لکه‌ی روی لباس را به شکل یک حیوان درنده می‌بیند یا چراغ چشمک زن و افرادی را می‌بیند که وجود خارجی ندارند. توهم بعد از سکته‌ی مغزی یکی از عوارض آزاردهنده است که در تمام افراد رخ نمی‌دهد ولی درصورت بروز با علائم بینایی همراه است و برای بیمار و اطرافیان آزار دهنده است.

4- توهمات بویایی

در واقع فرد بوهای غیر قابل قبول و غیر منطقی را استشمام می‌کند و برای شخص خطرناک و تهدیدآور است.

5- توهم چشایی

چشیدن طعم و مزه‌های غیر ممکن در مثلا غذای خود، مانند چشیدن طعم خون یا مدفوع در غذا.

6- توهم لامسه

احساس داشتن حرکت موجودات مختلف بر روی پوست و بدن.

دلایل توهم

شرایط زندگی دلایلی است که منجر به بروز توهم می‌شود. سبک زندگی ناسالم با مصرف مواد مخدر، مشروبات الکی یا استفاده از داروهای خاص فرد را در شرایط ناایمن قرار می‌دهد. و از اصول مهمی که در سلامت روان تاثیر دارد توجه به بهداشت روان و برقراری ارتباط‌های سالم با اطرافیان و محیط پیرامون است.

افسردگی پس از زایمان

علائم افسردگی بعد از زایمان مانند دیگر افسردگی‌ها با کاهش اشتها، تغییر در خلق و خو و میل به گوشه گیری بروز می‌کند. افراد مبتلا به این عارضه در پرستاری از نوزاد یا خودشان دچار مشکل می‌شوند و البته امکان توأمان شدن توهم و افسردگی با هم جود دارد که سپس منجر بر روان‌پریشی مانند توهمات دیداری و شنوایی شود.  در این مواقع فرد صداهای غیر معمول می‌شنود یا چیزهای غیر معمول می‌بیند و درصورتی‌که مورد توجه قرار نگیرد منجر به آسیب به نوزاد یا خود فرد می‌شود.

اضطراب توهم‌زا

فرد ممکن است درک مشکل و مواجهه با آن را نداشته باشد و دچار توهم می‌شود. پس بهترین راه یادگیری شیوه‌های مهار اضطراب و حفظ آرامش است. توهم ناشی از استفاده از دارو -داروهای توهم زا LSD و PCP -کلوزاپین و کلوزریل -هالوپریدول -سرووکل -ژئودون -کلروپرومازین خوراکی و تزریقی -فلوفنازین -اولانزاپین -تیوتیکسن -ریسپریدون -ریسپرداین

توهم و اعتیاد به مواد مخدر و الکل

با مصرف الکل و مواد مخدر فرد دچار برخی توهامات و نیز به وسیله چنین توهماتی فرد ممکن است دست به کارهای ناشایست و جبران ناپذیری بزد که هر گز نتوان جبران کرد و توهمی که به این علت ایجاد می‌شود بیشتر توهم بینایی است، اما ممکن است انواع دیگری از توهم تجربه شود. حشیش، گل، ماری‌جوانا فرد را دچار توهم می‌کنند.

اختلالات خواب و توهم

اختلال خواب در واقع سبب می‌گردد تا فرد زمان بیدار شدن توانایی حرکت نداشته باشد و یا نیز در هنگام خواب کارهای غیر معقول انجام دهد. البته این اختلال با دارو قابل درمان است.

توهم دمانس در پیری

دمانس اختلالی است که مغز در پردازش قوات شنوایی و بینایی قادر به تشخیص درست نیست و فرد تصور می‌کند که صدای همسر سابق و یا فرزندان کوچک خود در گذشته را دارد می‌شنود.   بیشتر بخوانید:درمان خانگی برای استرس چیست؟

توهم وسواس فکری

این اختلال اضطرابی همراه با رفتارها و افکار غیر قابل کنترل است. این افراد کارهایی مانند شستن دست و لباس، مرتب کردن لباس و یا موارد دیگر را به صورت پشت سرهم تکرار می‌کنند و نیز ممکن است دارای افکار آزار دهنده دائمی چنان باز بودن در و حمله و هجوم دزد را در ذهن داشته باشند.

توهم در چه کسانی شایع‌تر است؟

اعضای خانواده ای که  به این بیماری مبتلا هستند و در واقع کروموزوم‌ها در انتقال عامل توهم و هذیان از والدین به فرزندان نقش دارند. البته عامل محیط نیز بر توهم تاثیر گذار است. تغییر شرایط زندگی در مهاجرت، ابتلا به افسردگی به دلیل شکست‌های عاطفی یا مالی می‌تواند سبب بروز توهم شود.

تشخیص اختلالات توهم

از آنجا که بیماری‌هایی چنان توهم با روان و روح افراد در ارتباط است و چون این بیماری و اختلال چون بیماری جسمی نیست که علائمی داشته باشد که فرد به طور عادی توانایی تشخیص آن را داشته باشد و با مراجعه به پزشک و با بررسی رفتار وی و صحبت از توهمات پی به بیماری برده می شود و درمان مناسب انتخاب می گردد.

درمان توهم

توهم از مشکلات و اختلات روانی است که می‌توان آن را درمان کرد. راه درمان و مقابله با توهم با دارو و مشاوره‌ی روانپزشکی است.

درمان دارویی توهم

-فلوفنازین -هالوپریدول -آریپیپرازول -آریپیپرازول لاروکسیل -آسناپین -تیوتیکسن -لاکسپین -برکسپیپرازول -کاریپرازین -پالیپریدون -پالیپریدون پالمیتات -کوئیتاپین -تریلافون -زیپرازیدون -لاکسپین -پرفنازین -تیوردازین

مشاوره با روانشناس برای درمان توهم

ممکن است برخی از مشکلات توهم از طریق روان درمان گری و نیز مشاوره با پزشک متخصص و روان شناس حل گردد و از آن جایی که شخصی که دچار توهم می گردد اضطراب بالایی دارد و در نتیجه‌ی تشدید بیماری دچار توهم می‌گردد درصورتی‌که شیوه‌ی کنترل هیجان را بیاموزد یا ریشه‌ی مشکلات را در جلسات روان‌درمانی بیاید وضعیت بهتری خواهد داشت. البته علاوه بر فرد بیمار خانواده‌ی او نیز باید تحت مشاوره قرار بگیرند.

عوارض اختلالات توهم‌زا

–در اثر توهم ممکن است آسیب جسمی به خود یا اطرافیان بزنند. -افراد مبتلا به توهم ممکن است در اثر توهم یا هذیان به افسردگی مبتلا شوند. -توهمات باعث می‌شود از اطرافیان فاصله بگیرند و روابط اجتماعی محدود شود. -خشونتی که در رفتار بیماران وجود دارد ممکن است در سطح اجتماع موجب ایجاد درگیری یا مشکلات قانونی شود.

توانایی جلوگیری از توهم

با توجه به این مسئله که توانایی جلوگیری از توهم وجود ندارد و باید در صورت بروز بلافاصله اقدامات لازم انجام گردد تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری گردد.

زمان مراجعه به پزشک

در هنگام شنیدن و یا دیدن چیزی غیر معقول که دیگران توانایی دیدن آن را ندارند و نیز با بالا رفتن تعداد دفعات این حالات باید به پزشک مراجعه نمود.